Ostatnio wiele mówi się o tzw. umowach „śmieciowych”. Mamy trzy rodzaje umów zawieranych z pracodawcami : umowę o pracę, umowę zlecenie oraz umowę o dzieło. Ta pierwsza jest najbardziej atrakcyjna. Ona gwarantuje pracownikom pensję minimalną oraz przywileje zawarte w kodeksie pracy. Również stosunki z pracodawcą są w tym przypadku regulowane przez kodeks pracy. W przypadku pozostałych umów, które są umowami cywilno-prawnymi stosunek pracy jest regulowany za pomocą kodeksu cywilnego. Tylko co zrobić, jeśli pracodawca celowo zatrudnia nas na umowie cywilno-prawnej podczas gdy mógłby nas zatrudniać na etacie?
Ostatnimi czasu ludzie coraz częściej są zatrudniani w oparciu o umowy inne niż umowę o pracę.
Czy mogą tak robić?
Wszystko zależy od tego jaki charakter ma wykonywana przez nas praca. Jeżeli ma ona znamiona czynności opisanych w artykule 22 paragrafie 1 kodeksu pracy to wtedy powinniśmy mieć umowę o pracę. Rzecz w tym, że jeżeli pracę wykonujemy w zakładzie pracy osobiście, nie możemy jej zlecać osobom trzecim, jeżeli są to czynności wykonywane ciągle i przez określony czas to wtedy powinniśmy mieć umowę o pracę.
Umowa o dzieło jest umową rezultatu.
Mamy wykonać określoną rzecz. Może to być namalowanie obrazu, napisanie artykułu, sporządzenie jakiegoś zestawienia. Czas i miejsce nie są tutaj istotne. Przedstawiciele wolnych zawodów często zawierają umowy o dzieło. Ważna rzecz – od tej umowy nie są odprowadzana składki ZUS ani ubezpieczeniowe. Ubezpieczenie musimy zorganizować we własnym zakresie. Umowa zlecenie to coś pomiędzy umową o pracę, a umowę o dzieło. Odprowadzane są składki ZUS i ubezpieczeniowe, ale mniejsze. I w tym przypadku ważny jest rezultat.
Jeżeli charakter wykonywanej przez nas pracy jasno wskazuje, że powinniśmy mieć umowę o pracę to wtedy możemy złożyć stosowny pozew. W tym celu udajemy się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce naszego zamieszkania. Pozew możemy złożyć osobiście, ale może to zrobić ktoś inny w naszym imieniu. Inspektor pracy może z własnej inicjatywy złożyć taki pozew. Co więcej nie potrzebuje on w tym celu naszej zgody. Poza tym pozew może złożyć każdy, kto wykaże interes prawny.
Aby móc złożyć pozew musi on zostać napisany w odpowiedni sposób. Przede wszystkim powinien być on właściwie zatytułowany, czyli „pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy”. Jest to nazwa przykładowa, ale tak powinno być. Następnie powinniśmy napisać tzw. petitum oraz uzasadnienie. W petitum podajemy żądanie z jakim występujemy do sądu. W naszym przypadku chodzi o ustalenie właściwego stosunku pracy. Natomiast uzasadnienie powinno zawierać opis wszystkich okoliczności i dowodów świadczących na naszą korzyść. Powinniśmy opisać pracę, jaką wykonywaliśmy dla danego pracodawcy. Przedstawić wszystkie okoliczności świadczące o tym, że świadczona przez nas praca ma znamiona typowej pracy etatowej. I tym samym należy nam się umowa o pracę.
Określenie właściwego stosunku pracy może być ważne. Chodzi tutaj o składki rentowe, ubezpieczeniowe, wymiar urlopu, należne nam wynagrodzenie i inne. Pamiętajmy, że w przypadku umowy o pracę nasz stosunek reguluje kodeks pracy. Umowa zobowiązuje również pracodawcę do przestrzegania naszych praw. Więc w naszym interesie jest dbanie o właściwy stosunek pracy.